📗 Deel 2 – Van Keuze naar Koers (H5–H8)
De analyses liggen op tafel. Missie, visie, interne kracht en zwakte, kansen en bedreigingen — de puzzel is compleet.
Maar een puzzel zonder keuze blijft een doolhof.
In dit deel zet de jonge hond zijn eerste échte stappen richting koersbepaling: strategische keuzes maken,
doelstellingen scherpstellen, de gewenste situatie uittekenen en het veranderproces aanpakken.
Het is de overgang van denken naar doen.
“Kiezen is verliezen — maar vooral: durven winnen.” – De Professor
📘 Aflevering 5 – Strategiekeuze
(Of: De kunst van het durven verliezen)
Setting: De confrontatiematrix ligt nog vers in het geheugen. Te veel paden. Te veel “misschiens”. De jonge hond moet kiezen — en durven schrappen.
De jonge hond zat naar zijn confrontatiematrix te staren. Het leek alsof de lijnen op het papier hem uitlachten. Te veel mogelijkheden. Te veel paden.
“Als ik hier verkeerd kies, ligt straks de toekomst van dit bedrijf op mijn bord,” dacht hij. Zijn maag draaide om.
En toen hoorde hij weer die stem. Rustig, maar scherp als een mes:
“Je denkt dat strategie gaat over winnen. Maar de waarheid? Strategie gaat óók over verliezen.”
De Professor zat ineens naast hem, zijn jas nonchalant over de stoel gehangen.
“Je moet durven zeggen: dit pad niet. Dit idee niet. Deze klant niet.”
📊 De modellen als kompas
- Ansoff — bestaande markt/product = veiliger; nieuwe markt/product = gedurfder. Kies je groeirichting bewust.
- Wiersema — excelleer in één: kostenleiderschap, productleiderschap óf klantintimiteit. Alles willen = niets winnen.
- SFA — Suitability (past het bij de markt?), Feasibility (kunnen we het?), Acceptability (willen we het écht?).
De Professor draaide zich om.
“Welke richting voelt niet alleen slim, maar ook haalbaar en gedragen?”
De jonge hond dacht na. Voor het eerst voelde hij geen angst, maar een soort tinteling. Alsof er energie vrijkwam.
“Als ik naar alles kijk,” zei hij langzaam, “dan moeten we niet nóg meer producten ontwikkelen. We moeten leren sneller en klantgerichter te leveren wat we al maken. Dáár zit onze kans.”
De Professor glimlachte.
“Eindelijk. Je begint te geloven in je eigen kompas.”
🧭 Reflectie voor ondernemers
- Welke groeirichting van Ansoff is jouw natuurlijke keuze — en waarom?
- Op welk vlak blink jij écht uit volgens Wiersema (niet wat je wíl, maar wat klanten zeggen)?
- Leg drie strategische opties naast elkaar: welke scoort het hoogst op SFA?
💡 Tip van De Professor
“Strategie is geen lijstje. Het is een lefdaad. Schrap met overtuiging. Want wat je weglaat, bepaalt wie je wordt.”
🧭 ➡️ En dan… Doelstellingen & Veranderstrategieën
Kiezen geeft richting — maar zonder route blijft het een wens.
Nu komt de vraag: top-down of participatief, projectmatig of organisch?
Zo begint het volgende hoofdstuk:
doelen met een route, strategie met lef.
📘 Aflevering 6 – Doelstellingen & Veranderstrategieën
(Of: Zonder route blijft een doel een wens)
n ligt op tafel. Voor het eerst voelt de jonge hond grip — tot De Professor hem uitdaagt: “Hoe wil je ze bereiken?”
De jonge hond zat opnieuw in de kantine. Voor hem lag het A4’tje met zijn drie doelen: kortere doorlooptijd, klantcases door teams zelf laten trekken, en klanttevredenheid meten. Hij voelde zich sterker dan ooit. Voor het eerst had hij het idee dat hij grip kreeg.
Maar toen kwam De Professor tegenover hem zitten, handen om een dampende mok koffie.
“Mooi,” zei hij. “Doelen genoeg. Maar zeg eens eerlijk: hoe wil je ze bereiken?”
De jonge hond zweeg. Hij had gedacht dat de doelen genoeg waren. De Professor boog naar hem toe.
“Een doel zonder route is een wens. En vergeet dit niet: het is een uitdaging voor het management om de structuur, de cultuur en de processen van een organisatie te laten aansluiten bij de door de markt gevraagde responsiviteit. Dáár zit de échte opgave.”
De jonge hond schreef de zin op, langzaam en bedachtzaam. Het voelde als de kern van alles.
🔀 De veranderstrategieën
Op een servet tekende De Professor vijf woorden:
- Top-down – De baas beslist, iedereen volgt. Snel, maar vaak oppervlakkig.
- Bottom-up – Mensen zelf laten ontdekken. Kost tijd, maar duurzaam.
- Participatief – Samen, in dialoog. Energievol, maar vraagt lef om echt te luisteren.
- Projectmatig – Met plannen, mijlpalen, Gantt-charts. Helder, maar vaak log.
- Organisch – Kleine stapjes, leren door te doen. Rommelig, maar dicht bij de praktijk.
“Geen enkele strategie is altijd goed,” zei De Professor. “En allemaal kunnen werken. De kunst is kiezen wat past bij jouw doelen, je organisatie en de urgentie.”
🧰 Interventies: het kleine begin
“En dan zijn er nog de interventies,” vervolgde hij. “Kleine ingrepen die beweging starten. Een pilotproject. Een team dat zelf verantwoordelijkheid krijgt. Een proces radicaal hertekenen. Of gewoon een gesprek in de kantine dat iedereen wakker schudt.”
Hij keek de jonge hond scherp aan.
“Jouw taak is niet om alles uit het boek te gebruiken, maar om één of twee interventies slim te kiezen. Genoeg om beweging te starten.”
🔄 Quinn en DISC als spiegel
De jonge hond fronste. “Maar hoe weet ik wat er past bij ónze cultuur?”
De Professor glimlachte en tekende vier kwadranten.
- Blauw – Controlerend, structuur, procedures
- Rood – Doelgericht, resultaat, snelheid
- Geel – Samenwerkend, mensgericht
- Groen – Leren, vernieuwend
“Het concurrerende waardenmodel van Quinn. Zie het als een DISC-profiel voor je organisatie. Elke organisatie heeft een dominante kleur. Het helpt om dat eerst te herkennen. Pas dan kun je bepalen welke veranderstrategie kans van slagen heeft. En precies daar komt die zin weer terug: structuur, cultuur en processen móeten samen aansluiten bij wat de markt van je vraagt.”
🌱 De Caluwé als voorproef
De Professor stond op, gooide zijn lege koffiebeker weg en draaide zich nog één keer om.
“En onthoud: je kunt verandering blauw, geel of groen aanpakken, maar in een holistische aanpak is wit vaak de enige kleur die echt ruimte laat voor groei. Daarover later meer.”
De jonge hond voelde voor het eerst dat hij een richting had. Niet alleen doelen, maar ook een route. Hij glimlachte.
“Misschien,” dacht hij, “kan ik dit wel echt.”
🧭 Reflectie voor ondernemers
- Welke veranderstrategie herken jij in je eigen aanpak?
- Ben je meer top-down of participatief ingesteld?
- Welke kleine interventie kun je morgen doen om beweging te krijgen?
- Welke kleur van Quinn/Disc overheerst in jouw organisatie?
💡 Tip van De Professor
“Veranderen is kiezen. Kies één strategie die past. Gebruik één interventie die echt raakt. En vergeet de rest. Het is beter één route te lopen, dan tien te kennen.”
🔧 ➡️ En dan… Omvormen
De jonge hond voelde zich sterker dan ooit. Hij had doelen, hij had een route.
Maar De Professor herinnerde hem eraan: soms zijn kleine interventies niet genoeg.
Soms moet je het fundament zelf durven aanpakken.
Zo opent zich het volgende hoofdstuk:
het moment waarop omvormen onvermijdelijk wordt.
📘 Aflevering 7 – Omvormen
(Of: Wanneer alleen grote ingrepen nog werken)
Het organogram ligt op tafel, vol vakjes en stroperigheid. De directeur is het zat. De jonge hond voelt: dit gaat niet meer over kleine stapjes, maar over fundamenten die moeten bewegen.
De jonge hond zat tegenover de directeur in het kleine vergaderzaaltje. Op tafel lag het organogram, uitgeprint in te veel vakjes. De directeur wees ernaar:
“Dit moet anders. We lopen vast. Het kost te veel geld. Te traag. Te veel overleg.”
De jonge hond voelde spanning in zijn maag. “Dit gaat niet meer over kleine stapjes. Dit gaat over het hele fundament.”
En toen was De Professor er weer.
“Omvormen,” zei hij, “is als staal buigen. Het kost kracht, het kraakt, en soms breekt er iets. Maar zonder omvormen blijf je in oude structuren hangen.”
🔧 Wat is omvormen?
De Professor liep langs het whiteboard en tekende dikke lijnen.
“Omvormen betekent dat je grote besluiten neemt:
- Herstructureren van afdelingen
- Nieuwe rollen invoeren
- Processen radicaal opnieuw ontwerpen
- Soms zelfs mensen vervangen of functies schrappen
Hij keek de jonge hond strak aan.
“Het is hard. Het doet pijn. Maar soms is het de enige manier om weer lucht en richting te krijgen.”
🎭 De strategieën achter omvormen
“Hier werken de meer klassieke kleuren,” vervolgde hij:
- Blauw (De Caluwé): plannen, schema’s, controle
- Geel: onderhandelen, macht, belangen
“Niet altijd sympathiek. Maar bij een groot, stroperig traject werkt een wit of groen proces vaak te zacht. Dan moet je de boel echt door elkaar schudden.”
De jonge hond keek naar het organogram en voelde het dilemma. “Wil ik wel degene zijn die dit aanzwengelt?”
De Professor legde een hand op zijn schouder.
“Jij hoeft niet alles te beslissen. Maar je moet het gesprek openen: durven we om te vormen, of blijven we polijsten aan een lek schip?”
🧭 Reflectie voor ondernemers
- Waar loopt je organisatie structureel vast?
- Welke ingreep stel je al jaren uit omdat het pijn doet?
- Wie heeft de moed om dit besluit wél te nemen?
💡 Tip van De Professor
“Omvormen is geen spel voor bange mensen. Het vraagt leiders die durven te snijden. Niet om kapot te maken, maar om ruimte te scheppen voor nieuw leven.”
🌱 ➡️ En dan… Ontwikkelen
Na de harde keuzes van het omvormen blijft er iets belangrijks over:
hoe zorg je dat verandering beklijft?
De Professor fluisterde: “Een structuur kun je tekenen, maar cultuur ontwikkel je alleen stap voor stap.”
Zo begint het volgende hoofdstuk:
kleine stappen die groot worden.
📘 Aflevering 8 – Ontwikkelen
(Of: Kleine stappen die groot worden)
Na de spanning van de vergaderzaal liep de jonge hond weer de werkvloer op. Daar zag hij iets eenvoudigs: een monteur die een probleem in het proces oploste met een stukje tape en een glimlach.
Hij dacht: “Hier gebeurt het eigenlijk. Dit is ontwikkelen.”
De Professor verscheen naast hem, met zijn handen op de rug.
“Precies. Ontwikkelen is geen grootse ingreep. Het is leren. Experimenteren. Samen beter worden.”
🌱 Wat is ontwikkelen?
“Ontwikkelen,” legde De Professor uit, “is wit denken in de praktijk:
- teams die zelf verbeteringen bedenken,
- pilots die klein beginnen en groot worden,
- cultuur die verschuift door gedrag, niet door schema’s,
- leren van fouten zonder schaamte.”
Hij keek rond in de fabriekshal.
“Hier wordt de toekomst gebouwd. Niet in het organogram, maar in de dagelijkse keuzes van mensen.”
🎯 De kracht van ontwikkelen
De jonge hond voelde voor het eerst energie in zijn lijf. “Dit past bij mij,” dacht hij.
Hij zag hoe het plan dat ooit abstract leek, nu concreet werd: kleine experimenten, korte sprints, zichtbaar resultaat.
“En weet je,” zei De Professor zacht, “ontwikkelen werkt ook bij grote trajecten. Want zelfs als je omvormt, moet je daarna ontwikkelen. Anders zakt de boel weer terug.”
🧭 Reflectie voor ondernemers
- Welke kleine verandering kun je morgen samen met je team uitproberen?
- Hoe maak je fouten bespreekbaar zonder schuld?
- Waar kun je leren in plaats van plannen?
💡 Tip van De Professor
“Ontwikkelen is veranderen zonder vergaderzalen. Begin klein. Doe het samen. Vier de successen. En ontdek dat mensen meer willen veranderen dan je dacht — als je ze de ruimte geeft.”
📗 ➡️ En dan… Deel 3 – Het Plan
Na analyseren, kiezen, doelen stellen en ontwikkelen staat de jonge hond voor zijn grootste uitdaging:
het verandermanagementplan zelf op tafel leggen.
Hier komt alles samen: missie, koers, strategie en de moed om het echt neer te zetten.
Geen oefening meer — maar de werkelijkheid.
