📗 Deel 1 – Van A4’tje naar Richting (H1–H4)
Het begint klein. Een leeg vel. Een A4’tje. Maar achter dat ene vel gaat een zoektocht schuil:
waarom bestaan we eigenlijk, wat is onze missie, en hoe spiegelen we onszelf aan de buitenwereld?
In dit deel zet de jonge hond zijn eerste stappen: van een leeg document naar een richtinggevend verhaal.
Met hulp van De Professor ontdekt hij missie en visie, analyseert hij binnen- en buitenwereld,
en leert hij hoe confrontatie leidt tot de eerste echte keuzes.
“Voelen vóór formuleren. Anders blijft missie papier.” – De Professor
📘 Aflevering 1: Het A4’tje
(Of: de eerste sprint is geen sprint maar een worsteling)
Setting: Een lege MMC-map, een vel wit papier en een jonge hond die ineens een verandermanagementplan moet maken. Het lijkt simpel: “schrijf een A4’tje”. Maar waar begin je als álles moet veranderen?
“Jij snapt dat jongespul tenminste nog,” had de ondernemer gezegd tegen zijn operationeel manager.
“Laat hem maar eens een plannetje maken. Dan zien we wel of-ie de praktijk aankan.”
De manager had hem aangekeken met dat typische blikje van: nu jij.
Hij glimlachte kort, draaide zich om, en tikte met zijn knokkel op de map onder zijn arm.
“Ik neem hem wel mee naar MMC,” zei hij.
“Ik ben er zelf ook geweest. De Professor geeft daar nog steeds les. We hebben nog contact.”
Er lag een mapje op zijn bureau.
Iets te net.
Zo’n MMC-mapje, met dat logo waar hij zich niks bij kon voorstellen behalve een opleidingsclub die vooral wist hoe je dikke documenten maakt.
Er zat maar één velletje in.
Wit. Leeg.
“Een A4’tje,” had de manager gezegd. “Gewoon even kort je plan beschrijven. Je weet toch wel een beetje wat je wil?”
Nou… dat wist hij dus niet.
🗂️ De opdracht
Hij was net begonnen bij MMC.
Zijn taak? Een verandermanagementplan schrijven dat de organisatie futureproof zou maken.
Wat dat precies betekende? Geen idee.
Het was een typisch MKB-bedrijf. Techniek. Productie in eigen huis.
Zo’n plek waar je de geur van metaal en trots tegelijk ruikt.
Gebouwd door een vakman die ooit begon met lassen in een schuurtje.
Nu 75 man, internationale klanten… en interne chaos.
🧱 De eerste pijn
Hij begon te schrijven, maar zijn scherm bleef wit.
Waar begin je als álles moet veranderen?
Structuur? Cultuur? Klantgerichtheid? Gedrag?
En alsof dat nog niet genoeg was, hoorde hij tijdens de eerste les bij MMC de Professor zeggen:
“Veranderen is geen organogram tekenen.
Het is leren dansen in een systeem dat niet wil bewegen.”
Dankjewel.
Dansles. Daar had hij dus precies géén zin in.
💡 De doorbraak
Hij besloot het op te schrijven zoals het voor hem voelde.
Zonder managementtaal. Geen consultant-jargon.
Gewoon zijn verhaal.
Hij noemde het:
📄 De jonge hond en het spel van veranderen
✍️ Propositie voor het verandermanagementplan – versie 1.0
Ik ben gevraagd een veranderplan te schrijven voor een organisatie in de maakindustrie: ±75 FTE, technisch, innovatief en ambachtelijk sterk.
De uitdaging?
De organisatie is gegroeid vanuit vakmanschap, maar die groei begint te knellen. Werkprocessen zijn stroperig, afdelingen zijn eilanden, en de ondernemer voelt dat ‘de rek eruit is’.
In de wandelgangen hoor ik:
- “Met die jongelui wordt het nooit wat.”
- “En de ouderen? Die houden alleen maar vast aan hoe het was.”
- “En dan moeten we ook nog agile worden… wat dat ook is.”
🎯 Mijn opdracht:
Hoe kunnen we deze organisatie helpen veranderen naar een wendbare, klantgerichte en toekomstbestendige werkomgeving, waarin teams eigenaarschap tonen en het vertrouwen van de ondernemer groeit?
🔎 Mijn aanpak – volgens het praktijkexamen MMC nieuwe stijl (Rorink)
Ik volg het format van het praktijkexamen Futureproof Ondernemen.
In acht stappen breng ik de verandering in kaart:
- Missie & Visie – Herijken op ambitie en relevantie
- Externe Analyse – Trends, klantlogica, Wiersema
- Interne Analyse – Cultuur, BMC, energie vs. weerstand
- Confrontatiematrix – Kansen koppelen aan kracht
- Strategiekeuze – Marktsegmenten, Ansoff, SFA-model
- Doelstellingen – Duidelijke keuzes, zonder wolligheid
- Gewenste situatie – Structuur, gedrag, samenwerking (wit denken – Caluwé)
- Veranderen & implementeren – Kleine sprints, met échte mensen
💬 Ik gebruik ChatGPT als sparringpartner voor analyse, modelkeuze en reflectie.
Dit ondersteunt mijn eigenaarschap en versnelt mijn leerproces.
🚧 Verwachte hobbels
- Management denkt in hokjes
- De klant komt pas in beeld ná productie
- Jong vs. oud = misverstanden, geen dialoog
- Cultuurverandering = “meer vergaderen”
- Leidinggevende mist mandaat
🧭 Beoogd resultaat
Een veranderplan met richting én actie:
- Helder toekomstbeeld
- Concreet verbeterpad
- Teams met eigenaarschap
- Herstel van vertrouwen – van binnenuit
Hij printte het A4’tje. Legde het op tafel.
En toen verscheen daar, ongemerkt, de Professor.
Niet lijfelijk. Maar voelbaar.
Hij keek niet. Hij glimlachte.
“Mooi,” zei hij. “Nu pas begint het veranderen.”
➡️ En dan… Missie & Visie
Het A4’tje lag op tafel. Simpel, kwetsbaar — en tóch een begin.
Maar De Professor herinnerde hem eraan: “Een plan zonder ziel blijft papier.”
Zo begint het volgende hoofdstuk:
de zoektocht naar missie & visie — niet op papier, maar in het hart van mensen.
📘 Aflevering 2 – Missie & Visie
(Of: Waarom besta je echt?)
Hij zat in de kantine. Koffie. Laptop open.
Op zijn scherm: een tabblad met de bedrijfswebsite.
Mission statement. Vision.
Engels. Veel woorden. Iets over ‘innovative propulsion solutions’ en ‘trusted partner’.
Het klonk indrukwekkend.
Het voelde als niets.
Hij liep naar productie. Vroeg het aan de eerste monteur.
“Wat is volgens jou eigenlijk onze missie?”
De monteur lachte. “Missie? Wat bedoel je, het leger in of zo?”
Hij vroeg het aan HR.
“Volgens mij iets met duurzaamheid, maar dat was van voor mijn tijd.”
Hij vroeg het aan de directeur.
Die haalde een ingelijst vel van de muur.
Daar stond het op.
In cursief blauw.
Vijf regels vol ambitie.
En één groot vraagteken.
🧠 De Professor verscheen weer onverwacht
In de deuropening van het magazijn, waar hij even schuilde voor een fikse regenbui.
“Weet je wat het probleem is?” vroeg hij zacht.
“De meeste bedrijven kennen hun missie wel.
Ze zijn hem alleen vergeten te voelen.”“En hun visie?”
“Die klinkt goed op papier. Maar inspireert niemand.”
De jonge hond knikte.
Hij had het gevoeld.
De mensen wisten het niet.
En als ze het wel wisten, deden ze er niets mee.
🔍 Zijn zoektocht:
Hij besloot het op te halen. Echt op te halen.
Niet in vergaderingen. Maar in gesprekken.
Met vijf mensen van de vloer. Drie van kantoor. En twee klanten.
Hij vroeg:
- “Waarom kiezen klanten voor ons?”
- “Waar zijn we eigenlijk trots op?”
- “Wat zou je morgen missen als dit bedrijf niet bestond?”
Soms duurde het even.
Soms kwam het meteen.
Een operator zei: “Omdat we geen gelul verkopen. Wat we beloven, maken we waar.”
Een klant zei: “Ik hoef bij jullie niet tien keer te bellen. Eén telefoontje en het loopt.”
Een projectleider zei: “Wij fixen het gewoon. Maakt niet uit hoe complex het is.”
🎯 Wat hij ontdekte:
De officiële missie en visie stonden niet verkeerd op papier.
Maar de echte missie klonk rauwer. Menselijker.
En de visie lag niet in 2030, maar in de lunchpauze van vandaag.
In de trots van mensen die zeggen: “We maken dingen waar klanten op varen.”
En dan kwam het moeilijkste: kernwaarden.
Die stonden óók op de muur: Samen, Slim, Betrouwbaar.
Maar niemand kon uitleggen wat ‘samen’ betekende.
En ‘slim’? Dat zei iedereen over zichzelf. Ook als het niet zo was.
Dus vertaalde hij ze. Naar gedrag.
Voor klanten. Voor collega’s.
En daar werd het weer concreet.
“De markt is je bestaansrecht,” zei de Professor.
“Niet je missie op papier.”“Dus?”
“Begin bij de klant. En gebruik Jay Curry. Simpel. Doeltreffend. Onontkoombaar.”
“O ja,” voegde hij toe,
“Als je visie ijl is, val je van je ladder.”
🛠️ Call-to-action voor ondernemers:
Denk even niet aan ‘mooie woorden’.
Vraag het gewoon eens:
- “Waarom kopen klanten bij ons?”
- “Wat missen we als we stoppen?”
- “Hoe leg ik dit uit aan een nieuwe collega, zonder PowerPoint?”
Dan weet je genoeg.
➡️ En dan… de Omgevingsdiagnose
De missie voelde weer levend. Niet meer op een muur in blauwdruk, maar in de stemmen van monteurs, klanten en collega’s.
Toch bleef er één vraag knagen: “Hoe passen we dit in de wereld om ons heen?”
Het is tijd voor de twee spiegels:
kijken naar binnen én naar buiten. Wat zie je als je eerlijk durft te kijken?
📘 Aflevering 3 – Omgevingsdiagnose
(Of: Kijken naar binnen én naar buiten)
De jonge hond liep door de fabriekshal. De geur van staal, olie en koffie. Aan de ene kant zag hij trots: vaklui die met passie hun werk deden. Aan de andere kant hoorde hij frustratie: projectleiders die zuchtten over systemen die niet op elkaar aansloten.
Hij fronste. “Is dit nou kracht, of chaos?”
En daar was hij weer. De Professor. Rustig leunend tegen een stapel pallets.
“Jij zoekt de waarheid in één beeld,” zei hij. “Maar er zijn altijd twee spiegels. De spiegel van binnen — en de spiegel van buiten.”
🔍 De interne spiegel
“Wat zie je als je naar binnen kijkt?” vroeg De Professor.
“Vakmanschap,” zei de jonge hond. “Ze fixen alles. Maar ik zie ook eilandjes. Mensen werken langs elkaar heen. Processen zijn traag. En jongeren vertrekken snel.”
“Mooi,” knikte De Professor. “Dan heb je sterktes én zwaktes te pakken. Noteer ze. Maar kijk niet alleen naar losse opmerkingen. Gebruik een kader.”
- INK-model — leiderschap, strategie, medewerkers, processen, middelen, resultaten. Praktisch voor MKB.
- Organisatiescan van Rorink — kijk naar energie en belemmeringen.
- OCAI (Quinn) — cultuurspiegel: waar zit macht, samenwerking, flexibiliteit?
- Proces-tools — ISO-audit, lean, six sigma: niet om rapporten te vullen, maar bottlenecks zichtbaar te maken.
“En vergeet de mensen niet,” voegde hij toe. “Vraag tijdens de koffie wat hen frustreert. Dáár vind je de echte zwaktes.”
🌍 De externe spiegel
De jonge hond knikte en bladerde. “En buiten?”
De Professor glimlachte. “Buiten is nooit stil. Daar verandert de wereld elke dag.”
- DESTEP — demografie, economie, sociaal, technologie, ecologie, politiek. Loop ze minimaal na.
- Abell — wie is je klant, welke behoefte, met welke technologie?
- Benchmarking — wie doet het beter/sneller/goedkoper, en wat leer je daarvan?
- Porter 5-krachten — concurrenten, leveranciers, toetreders, substituten, klanten. Gebruik als lens, niet als doolhof.
- Curry’s klantenpiramide — topklanten vs. bijhangers zegt vaak meer dan marktaandeel.
“Maar,” zei De Professor streng, “val niet in de valkuil van lijstjes. Gebruik modellen voor gesprekken. Wat betekenen trends voor jóuw bedrijf? Waar verandert klantlogica? Dáár ligt de kern.”
📓 Het notitieboek van de jonge hond
- Sterktes: vakmanschap, oplossingsgerichtheid, reputatie bij klanten.
- Zwaktes: eilandgedrag, stroperige processen, hoog verloop.
- Kansen: vraag naar duurzaamheid, meer maatwerk, nieuwe markten.
- Bedreigingen: snelle concurrenten, personeelstekort, druk op levertijden.
Hij keek naar het vel. “Het lijkt wel een SWOT,” zei hij zacht.
“Dat is het ook,” zei De Professor met een twinkeling. “Maar vergeet niet: de SWOT is niet het doel. Het is de brug — van observatie naar confrontatie.”
🧭 Reflectie voor ondernemers
- Waar ligt jouw grootste trots in de organisatie?
- Welke frustraties hoor je telkens terug?
- Welke trend in de markt maakt je nerveus — of juist enthousiast?
- Welke klantvraag is veranderd zonder dat je het doorhad?
💡 Tip van De Professor
“Zie de omgevingsdiagnose als een landkaart. Je hebt een kompas (missie/visie), maar je moet ook weten waar de bergen en rivieren liggen. Gebruik DESTEP of INK als bril, niet als eindstation. Wissel van bril: cultuur, processen, klant. Hoe meer brillen je probeert, hoe scherper het beeld.”
➡️ En dan… de Confrontatiematrix
De jonge hond keek naar zijn landkaart: sterktes, zwaktes, kansen, bedreigingen.
Hij had bergen en rivieren gezien — maar nog geen route.
Nu dwingt de matrix tot kiezen:
welke kracht zet je in, welke zwakte durf je te benoemen?
Hier begint strategie.
📘 Aflevering 4 – De Confrontatiematrix
(Of: De puzzel die keuzes afdwingt)
De jonge hond zat in de vergaderzaal. Het was laat, de fabriek stil. Alleen het gezoem van de koelkast in de hoek. Voor hem lagen twee vellen: links de interne sterktes en zwaktes, rechts de externe kansen en bedreigingen.
Hij had het overzicht, maar geen richting. “En nu?”
“En nu komt de confrontatie,” klonk de stem van De Professor.
Hij zat plots tegenover hem, nonchalant achterovergeleund, alsof hij de hele tijd al had zitten wachten.
🔀 Het spel van combineren
De Professor pakte een stift en trok een groot kruis op het whiteboard:
- Boven: Kansen
- Onder: Bedreigingen
- Links: Sterktes
- Rechts: Zwaktes
“Dit,” zei hij, “is de matrix van moed. Want hier moet je kiezen.”
De jonge hond begon combinaties te maken:
- Sterkte: klantgericht meedenken + Kans: maatwerk & duurzaamheid → “Hier kunnen we ons onderscheiden.”
- Zwakte: eilandgedrag + Bedreiging: snelle concurrenten → “Dit kan ons nekken als we het niet aanpakken.”
🎯 Het inzicht van De Professor
“Zie je nu waar strategie écht begint? Niet in dikke rapporten, maar hier — waar je sterktes koppelt aan kansen en zwaktes eerlijk naast bedreigingen legt. Dáár ontstaan keuzes.”
De jonge hond knikte. “Maar… er zijn zóveel combinaties. Hoe weet ik welke ik moet kiezen?”
“Door te praten,” zei De Professor. “De matrix is geen wiskunde. Het is een gespreksstarter. Hang hem in de kantine. Laat monteurs, planners en verkopers stickers plakken bij wat zij belangrijk vinden. Dáár zit je echte strategie.”
Hij boog dichterbij. “En onthoud: niet kiezen is óók kiezen. Dan kiest de concurrent voor jou.”
📊 De uitkomst in vier kwadranten
- Sterktes × Kansen → waar kun je nú winnen?
- Sterktes × Bedreigingen → waar beschermt je kracht je?
- Zwaktes × Kansen → wat mis je om kansen te pakken?
- Zwaktes × Bedreigingen → waar zit je echte risico?
🧭 Reflectie voor ondernemers
- Welke sterkte van jou sluit direct aan op een trend in de markt?
- Welke zwakte maakt je kwetsbaar als de markt draait?
- Als je maar twee combinaties mocht kiezen: welke zouden dat zijn — en waarom?
💡 Tip van De Professor
“Een confrontatiematrix is geen Excel-truc. Het is een spiegel. Zet ’m groot op de muur. Nodig mensen uit om hun stem te laten horen. In die dialoog ontstaat focus — en focus is de kern van strategie.”
➡️ Op naar Deel 2 – Van Keuze naar Koers
De jonge hond zag de puzzel van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen.
Maar een puzzel zonder keuze blijft een plaatje.
Nu komt het moeilijkste: durven kiezen. Wat laat je los, waar zet je op in, en hoe hou je koers als de storm aanwakkert?
